Teşhis Hakkında
Tıpkı insanlardaki gibi kedi ve köpeklerde de karın boşluğunda iki tane böbrek vardır. Böbrekler idrar üretir. üretra adı verilen ince tüpler yardımı ile üretilen idrar önce idrar kesesine biriktirilir ardından üretra aracılığı ile vücut dışında gönderilir. Böbreklerin ana görevi kandaki zararlı maddeleri süzerek dışarı atılmasını sağlamaktır. Normalde orta boy bir köpeğin böbraklari neredeyse bir tavuk yumurtası büyüklüğündedir. Böbrekler yaşam için gerekli organlardır. Tek sağlıklı böbrek ile normal bir yaşam sürdürülebilir. Ancak, her iki böbrek de çalışmadığı zaman bireyin yaşama şansı yoktur. Akut böbrek yetmezliğinde eğer böbrekler tekrar çalışmaya başlamazsa hayvan ölür.
Normal, sağlıklı böbrek dokusu mikroskobik nefronların meydana getirdiği glomeruluslardan oluşur. Glomeruluslar, böbrekte kanın süzüldüğü yapılardır. Glomeruluslarda zehirli maddeler atılır, vücudun ihtiyacı olan maddeler geri emilir. Böbrekler kanı süzme işlemi dışında vücudun su dengesinin devamı, elektrolit, asit baz dengesi, kan basıncından, alyuvarların üretilmesi için gerekli maddelerin üretilmesinden, paratiroid hormonu seviyelerinden de sorumludur.
Kronik böbrek hastalığı aynı zamanda böbrek yetmezliği olarak da bilinir. Böbrek hasarları geçici ve kalıcı olmak üzere ikiye ayrılır. Tıpkı beyin, kalp gibi diğer organlarda olduğu gibi kalıcı hasarlar vücut tarafından yenilenemez. Bu yüzden, kronik böbrek hastalığında kalıcı hasarlardan korunmak ve geçici hasarları iyileştirmek hedeftir.
Kronik böbrek hastalığında klinik belirtilerin ilk ortaya çıkmasında nefronların yaklaşık olarak %75 i hasarlanmıştır. Bunun anlamı böbrekler hasarları büyük oranda dengeleyebilir ve aylar hatta yıllarca sorun çıkmaksızın yaşamaya devam etmeye imkan verir. Bu aynı zamanda kötü bir özellik olarak da kabul edilebilir. Çünkü hasarlar farkedilebilir olana dek üzereinden epey süre geçmiş demektir. Kronik böbrek yetmezliği aşağıda bahsedilen çeşitli nedenlerden dolayı oluşur ancak, sonuç hep aynıdır: Böbrek yetmezliği. Kan doğru bir şekilde süzülemediği için zehirli atıklar kanda birikmeye başlar, bunun sonucu olarak durgunluk, iştahsızlık, kusma görülür. Böbrek hormonları yeterince üretilmediği için kan basıncı yükselir. Yeterince alyuvar üretilemediği için kansızlık ortaya çıkar. Yükselen paratiroid hormonu yüzünden ikincil hiperparatiroidizm görülür.
Kronik böbrek yetmezliği hayatı tehdit eden bir hastalıktır. Fakat ciddiyetinin de seviyeleri vardır. Teşhis konulan bazı hayvanlar tedaviye güzel yanıt verir ve hayatının geri kalanında normal ömür uzunluğu boyunca rahat bir şekilde geçirirler. Ancak bazı hayvanlarda ise belirtiler aniden ortaya çıkar ve hastalık hızla akut böbrek yetmezliğne doğru gider. Teşhis konulduktan günler bazen bir kaç hafta içinde hayvan ölür.
Kronik böbrek yetersizliği tüm kedi ve köpek ırklarında aynı yaygınlıkta görülür. İlerleyen yaşlarda karşılaşma sıklığı daha fazladır. Kronik böbrek hastalığının bazen nedeni tam olarak ortaya konulamasa da, böbreklere giden kan akımının azalması, zehirlenmeler, genetik böbrek bozuklukları (doğuştan küçük böbrekli olmak gibi), yangısal ve enfeksiyöz böbrek hastalıkları, Bağışıklık sistemi hastalıkları, kanser ve idrar yollarının tıkanmaları nedenleri arasındadır.
Teşhis:
Kronik böbrek rahatsızlığının belirtileri genel olabilir. Eğer veteriner hekiminiz bu hastalıktan şüphelenirse, size düzenli ilaç kullanıp kullanmadığı, daha önce hiç zehirlenme vakası geçirip geçirmediği, iştahı ve idrar düzeni gibi konularda sorular sorabilir.
Genel muayene esnasında veteriner hekiminiz, kronik böbrek rahatsızlıklarında ortaya çıkabilen değişimleri araştıracaktır. Bunlar içinde zayıflama, sıvı kaybı, kötü nefes kokusu, soluk dişetleri, ağızda yaralar, diş kayıpları, böbreklerin elle muayenesinde şekil bozuklukları belirtiler veteriner hekiminizi yönlendirir. Ancak kronik böbrek yetmezliği teşhisi için kanın ve idrarın laboratuarda incelenmesi gerekir. Bunların içinde kan sayımı, biyokimyasal testler, tam idrar tahlili gibi testler vardır. Gerektiğinde bazı ekstra testler de istenebilir. Röntgen ve ultrasound muayeneleri de gerekli olabilir.
Bunların dışında böbrek biyopsisi, özel kontrast röntgenler, kan basıncı ve kan gazları testleri, serolojik testler, protein/kreatinin oranları gibi testler de gerekli olabilir. Çoğu zaman bu testlerin tamamının gerekli olduğu hasta pek azdır. Testlerin bazıları altta yatan nedeni bazıları ise durumun ciddiyetini anlamaya yöneliktir. Veteriner hekiminiz testi istemeden önce nedenini size söyleyecektir.
Teşhis ile Yaşamak:
Artan susuzluk hissi ve bol su içme ve bol idrar yapma ilk farkedilen belirtilerdendir. Bazı kişiler bunu böbreklerin iyi çalıştığına yorarlar. Ancak durum farklıdır. Böbrekler işlevini kaybetmeye başladıkça vücudun su dengesini ayarlayamaz hale gelmektedir. Ardından, hareket azalması, kusma, ishal, iştahsızlık, kilo kaybı, yürürken dengesizlik, sıvı kaybı, nefesin kötü kokması, diş kaybı soluk dişetleri, son aşamada ise koma ve ölüm görülür.
Kronik böbrek rahatsızlığı ölümcül tehlikesi olan bir hastalıktır. Bu yüzden kontrol testleri, kontrol muayenelerini kaçırmamalısınız. Evde hayvanınızın kilosunu düzenli takip etmelisiniz. Su içmesi, idrar miktarı ve iştahını da düzenli takip etmelisiniz. Bunlar bir sonraki kontrol muayenesi için değerli bilgiler sağlar.
Tedavi:
Tedavinin hedeflerinden biri böbreklerin iş yükünü azaltmak, ikincisi ise hasarın devamını engellemektir.
Kronik böbrek hastalığında tedavi bireysel olarak değişir. Altta yatan neden bilinebiliyorsa bu ortadan kaldırılmalıdır.
Bazı hastalarda ilk etapta klinikte kalması ve serum almaları gerekebilir. Eğer sizin hayvanınızda buna ihtiyaç yoksa veteriner hekiminiz evde kullanacağınız ilaçlar reçete edebilir.
Böbreklerin iş yükünü azaltmak için özel diyetler tavsiye edebilir. Pek çok markanın böbrek hastaları için diyet mamaları bulunmaktadır. Aynı zamanda veteriner hekiminiz evde yapmanız için diyet reçetesi de verebilir.
Kronik böbrek hastaları her zaman için taze suya dilediği kadar ulaşabilmelidir. Bazen sıvı dengesi için sıklıkla deri altına serum uygulamaları gerekebilir. Bu uygulama klinikte yapılabileceği gibi gerekirse veteriner hekiminiz tarafından nasıl uygulanacağı size öğretilebilir.
Neleri Yapmalısınız?
Şunu anlamalısınız, kronik böbrek rahatsızlığında böbrekler tamamen durmaz. Böbrekler görevini tam yapamadığı için kanda biriken zehirli maddeler belirtilere neden olur. İştahsızlık, kilo kaybı, kusma gibi.
Eğer hayvanınızda yeni bir belirti ortaya çıkarsa ya da belirtiler kötüye gidiyorsa hemen veteriner hekiminizi arayın.
Eğer evde uygulamanız için bazı ilaçlar verildi ise kesinlikle aynı iğneyi tekrar kullanmayın.
Reçeteye kesinlikle uyun. Eğer ilaçları uygulayamıyorsanız veteriner hekiminize haber verin kafanıza göre ilacı kesmeyin.
Anlamadığınız konuları mutlaka veteriner hekiminize sorun.
Kronik böbrek rahatsızlığının tedavisinin kolay olmadığını aklınızda tutun.
Eğer hayvanınız mümkün olan tüm tedavilere yanıt vermiyorsa ve hayat kalitesi çok düştüyse, acı çektiğini düşünüyorsanız veteriner hekiminizle uyutma konusunu tartışabilirsiniz.
Neleri yapmamalısınız?
Kontrol muayeneleri önemlidir. İhmal etmeyin.
Böbrek hastalıkların su tüketimi ve idrar miktarı azalmaz aksine artar. Azalacağını düşünmeyin.
Reçete edilmemiş hiç bir ilacı asla kullanmayın.
Veteriner hekiminizle görüşmeksizin hiç bir ilacı kesmeyin.
İnternetteki tüm bilgilerin doğru ve eksiksiz olduğunu zannetmeyin. Pet shop çalışanları başka hayvan bakanlar, ordan buradan duyduklarınız her zaman doğru olmayabilir. Bilgiye ihtiyacınız varsa veteriner hekiminize sorun, sizi doğru yönlendirecektir.
Veteriner Hekiminizi ne zaman aramalısınız?
Eğer hayvanınızın durumu kötüye gidiyorsa, sorularınız veya endişeleriniz varsa.
Takip Etmeniz gereken Belirtiler:
Kilo kaybı, iştahsızlık, azalan aktivite, davranış değişiklikleri saldırganlık ya da saklanma gibi.
Kontrol Muayeneleri:
Bu hastalıkta rutin kontroller çok önemlidir. Eğer iki kontrol arasında değişen bir durum fark ederseniz veteriner hekiminizden acil randevu alın. Kontrol muayenelerini asla kaçırmayın.